[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.AGRESJA SEKSUALNA187czynniki hamuj¹ce agresjê seksualn¹, jak standardy moralne czy obawa przedsank­cjami.Wed³ug Kanina (1985) g³Ã³wn¹ przyczyn¹ gwa³tów na randce jestfrustracja wy­nikaj¹ca z przesadnych, „hiperseksualnych" potrzeb.Brak kontroliimpulsu prowadzi do spontanicznych i szczególnie brutalnych napaœciseksualnych, uwa¿a siê te¿, ¿e od­grywa pewn¹ rolê w wykroczeniach seksualnychprzeciw dzieciom (Browne, 1994).Doœwiadczenia socjalizacji i cechy osobowoœci.Poszukuj¹c zmiennych bêd¹­cychpredyktorami agresji seksualnej, szczególn¹ uwagê zwraca siê na niekorzystnedoœwiadczenia z okresu dzieciñstwa.W tym nurcie badawczym najbardziejgruntow­nie zbadano dzieciêce doœwiadczenia wi¹¿¹ce siê z wykorzystaniemseksualnym i ja­koœæ relacji rodzic - dziecko.W kilku badaniach zaobserwowanonadreprezentacjê ofiar wykorzystania seksualnego w dzieciñstwie wœród mê¿czyznagresywnych seksu­alnie (Hall, Hirschman, 1991).Ze zwiêkszonymprawdopodobieñstwem dopuszcza­nia siê agresji seksualnej w póŸniejszym okresie¿ycia wi¹¿¹ siê tak¿e negatywne stosunki z rodzicami, zw³aszcza z ojcem (Lisak,J 994).Ponadto negatywne stosun­ki rodzinne uwa¿ane s¹ za Ÿród³o izolacjispo³ecznej, deficytów umiejêtnoœci spo­³ecznych i ogólnych sk³onnoœciprzestêpczych, które charakteryzuj¹ wielu agreso­rów seksualnych (Blaske i in.,1989; Marshall, 1989).Kilku autorów zaproponowa³o typologie sprawców agresji seksualnej, oparte naró¿nych drogach wiod¹cych do agresywnego zachowania seksualnego, na pro­cesachwyzwalaj¹cych takie zachowanie i na dominuj¹cym modus operandi.Takiepotwierdzone empirycznie typologie agresywnych seksualnie mê¿czyzn by³ybyu¿y­teczne w ocenie ryzyka recydywy i doborze odpowiedniego podejœciaterapeutycz­nego.Na przyk³ad Prentky i Knight (1991) proponuj¹, by odró¿niæagresorów sek­sualnych, których motywuj¹ pragnienia seksualne, od tych sprawcówagresji, których motywuje wrogoœæ do kobiet lub ich agresja seksualna jestczêœci¹ ogólne­go wzorca zachowania antyspo³ecznego.Seto i Barbaree (1997)rozró¿niaj¹ upor­czywych i okazjonalnych (sporadycznych) agresorów seksualnych.Uporczywi agresorzy wczeœnie okazuj¹ i przejawiaj¹ przez d³ugi czas ca³y zestawzachowañ antyspo³ecznych, których agresja seksualna jest tylko jednym zaspektów.Nato­miast u okazjonalnych agresorów agresji seksualnej - której siêdopuszczaj¹ zwy­kle przeciw ³atwo dostêpnym obiektom, jak znajome lub partnerkina randkach, i tylko w okresie dorastania i wczesnej doros³oœci - nie wystêpuj¹inne zachowania dewiacyjne.Zak³ada siê, ¿e ci pierwsi czêœciej u¿ywaj¹ si³y,podczas gdy ci drudzy uciekaj¹ siê do przymusu werbalnego i odurzenia ofiaryjako strategii przymusu.Jednym z najdok³adniej opracowanych i przetestowanychmodeli typologicznych jest „model konfluencji", przedstawiony przez Malamutha iwspó³pracowników (Malamuth, 1998; Malamuth i in., 1991).Model jest prób¹integracji ewolucyjne­go wyjaœnienia agresji seksualnej, w kategoriachreprodukcyjnej korzyœci z du¿ej liczby kontaktów seksualnych, z feministycznymwyt³umaczeniem tego zjawiska ja­ko wyrazu mêskiej dominacji.Model konfluencjiprezentuje rycina 8.2 [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]