[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ogólnierzecz bior¹c, Maase Bereszit bardziej interesowa³a siê jednak wewnêtrzn¹struktur¹ kosmosu ni¿ konkretn¹ chronologi¹ pocz¹tków œwiata.Uzyskawszy wgl¹dw g³êbie tej stru­ktury, adept by³ w stanie pos³ugiwaæ siê boskimi mocaminieodmiennie tkwi¹cymi w œwiecie, które to praktyki dla celów teurgicznychroz­wija³a nadal w œredniowieczu kabalistyka.Maase Merkawa (hebr., “dzie³o rydwanu") -wczesnomistyczne æwiczenia w“niebiañskiej wspinaczce", odwo³uj¹ce siê do wizji Ezechiela wyobra¿aj¹cejboski rydwan i —> Tron Chwa³y w niebiosach.W arkana Merkawy mo¿na by³owtajemniczaæ tylko jednego ucznia naraz, a i to jedynie wówczas, jeœlipojmowanie tej nauki wyp³ywa³o z g³êbi jego wewnêtrznej istoty.Merkawaczêœciowo oddawa³a siê spekulacjom na temat —> Sziur koma, czyli opisówgigan­tycznych rozmiarów “cia³a" Boga.Do wst¹­pienia w niebiosa, gdzie mia³siê znaleŸæ w obliczu Boga, króla wszechœwiata, mistyk Mer­kawy przygotowywa³siê przez kilka dni.Poœci³, medytowa³ z g³ow¹ miêdzy kolanami, kontem­plowa³widok wody w szklance, nuci³ hymny i pieœni, stosowa³ kombinacje liter wrodzaju tych, jakie przytacza Sefer Jecira.i recytowa³ skomplikowane imionaanio³Ã³w i Boga, by dost¹piæ wreszcie wizji boskiego tronu (—> Maase Bereszit).Literatura —> Hejchalot od­twarza niebezpieczeñstwa zwi¹zane z opisan¹ naprzyk³ad w Sefer ha-Razin (—> Raziel) wê­drówk¹ “zstêpuj¹cego na rydwanie", jaknazy­wa siê mistyka, przez siedem poziomów niebios i siedem niebiañskich sal(—> Sandalfon) strze­¿onych przez ogniste anio³y.Stopy i d³onie mistykaulega³y duchowemu spaleniu w nie­biañskim ogniu, w którego p³omieniach brodzi³,a on sam przeistacza³ siê podczas tej podró¿y z cz³owieka w anio³a.Ze swejwizji niebios czerpa³ zdolnoœæ wnikania w œwiat boski oraz magiczn¹ moc nadœwiatem ludzkim.Hymny Merkawy i anielskie pienia, jakie mistykom dane by³os³yszeæ w niebie, odcisnê³y swój wyraŸny œlad na liturgii ¿ydowskiej,szczegól­nie w wydaniu aszkenazyjskim.maaser zob.dziesiêcina mabruk zob.pozdrowieniamaca (hebr., “nie zakwaszony, przaœny chleb") - p³askie pieczywo zrobione zsamej m¹ki i wody, które zjada siê w —> Pesach, szczególnie podczas —> sederu(zob.te¿ —> afikoman).Maca nazywana jest “chlebem niedoli" (Pwt 16, 3), czylipo¿ywieniem ubogich i niewol­ników.Ma przypominaæ o niewoli Izraelitów wEgipcie i o poœpiechu, w jakim musieli opuszczaæ ten kraj podczas Exodusu, tak¿e przygotowywany przez nich chleb nie mia³ czasu wyrosn¹æ (Wj 12, 39).Macêupiec mo¿e tylko osoba doros³a, i to w ci¹gu osiemnastu minut od momentuzmieszania m¹ki z wod¹, gdy¿ inaczej wypieczony produkt uznany zo­staje zachleb na zaczynie (—> chamec).Maca symbolizuje pokorê i czystoœæ cz³owieka,któ­rego nie rozdyma egoizm, a Zohar widzi w niej œrodek na pobudzenieprawdziwej wiary.W œredniowieczu chrzeœcijanie rzucali na164¯ydów fa³szywe oskar¿enia o u¿ywanie do robienia macy krwi chrzeœcijañskichdzieci (—> mord rytualny).macewa zob.nagrobekMachabeusze - miano, jakie za swym przy­wódc¹ —> Juda Machabeuszem przyjêli —>Has-moneusze, prowadz¹cy powstanie przeciw pa­nuj¹cym w Palestynie Seleucydom.Stówo brzmi¹ce w hebrajskim oryginale “makabi" próbowano t³umaczyæ na rozmaitesposoby:jako “m³ot", czyli przydomek oddaj¹cy bojowe zalety Judy, lub jako akrostychwyrazów z bi­blijnego wersetu (Wj 15, 11) wypisanego na sztandarzeHasmonejczyków, a g³osz¹cego wy¿szoœæ Boga nad innymi bóstwami.Mianem tymobjêto wkrótce ca³¹ rodzinê Judy.Apo­kryficzne Ksiêgi Machabejskie opowiadaj¹hi­storiê i legendê rebelii Machabeuszy, lecz sama nazwa nie wystêpuje wewczesnej literaturze rabinicznej.Pojawia siê dopiero w póŸniejszych Ÿród³ach,pieœniach i poezji opiewaj¹cych bo­haterstwo Machabeuszy oraz œwiêto —>Cha-nuki.machzor (hebr., “cykl roczny") - nazwa nadana przez Aszkenazyjczyków —>modlitewnikowi u¿ywanemu w œwiêta, a przez czêœæ Sefardyj-czyków tak¿e zwyk³ymmodlitewnikom.W ich treœci wystêpuj¹ pomiêdzy ró¿nymi krajami spore ró¿nicewynikaj¹ce z uzupe³niania pod­stawowej liturgii wieloma hymnami i wiersza­mireligijnymi (—> pijut), odzwierciedlaj¹cymi miejscow¹ kulturê ¿ydowsk¹.Pisanyrêcznie machzor by³ zwykle ilustrowany (—> rêkopisy iluminowane) scenamihistorycznymi lub ob­rzêdowymi nawi¹zuj¹cymi do danego œwiêta, a wœródstarodruków tak¿e zdarza³y siê wydania zawieraj¹ce ilustracje.maftir (hebr., “koñcz¹cy") - czytanie z —> sefer Tora odbywaj¹ce siê w szabatlub œwiêta i zamykaj¹ce cykl tygodniowy.Sk³ada siê na nie zwykle kilkaostatnich wersetów wyzna­czonego na dany tydzieñ fragmentu Piêcioksiê-gu,sidra, lub specjalny urywek tycz¹cy danego œwiêta.Liturgiczna rola (—>liturgia) maftiru polega na umo¿liwieniu osobie wywo³anej do —> haftaryodmówienia najpierw b³ogos³awieñ­stwa nad ustêpem z Tory, tak by nikt nies¹dzi³,Wyjmowanie macy z pieca (XIX w., Nowy Jork)Wojny Machabeuszy (XII-wieczna Biblia an­gielska)165¿e czytanie z ksi¹g prorockich dorównuje wag¹ czytaniu Piêcioksiêgu.Poniewa¿zaœ maftiru nie wlicza siê do obowi¹zkowych czytañ Tory, teoretycznie mo¿na gozleciæ dorastaj¹cemu m³odzieñcowi, co zreszt¹ nale¿y do obyczaju w niektórychgminach.Natomiast nie prakty­kuj¹ tego Aszkenazyjczycy, którzy wywo³uj¹ do —>aliji na czytanie maftiru ch³opców przy­stêpuj¹cych do swej bar micwy dlapublicznego zaznaczenia faktu, ¿e osi¹gnêli religijn¹ doj­rza³oœæ.Magen Dawid (hebr., “Tarcza Dawida") -szeœcioramienna gwiazda lub heksagram,utwo­rzony przez na³o¿enie na siebie dwóch trójk¹­tów.Popularnie zwana gwiazd¹Dawida, wy­stêpuje we wzornictwie ¿ydowskim i na na­grobkach, ¯ydzi nosz¹ j¹tak¿e w postaci wi­siorków.Wprawdzie dziœ rozpoznawana jest powszechnie jakosymbol ¿ydostwa, jednak w odleg³ej przesz³oœci nie odgrywa³a, jak siê wydaje,tak jednoznacznej roli.Pojawia siê na kabalistycznych amuletach i mo¿na j¹spotkaæ obok innych wzorów na ¿ydowskich rysunkach magicznych z okresuœredniowiecza.Wierzono, ¿e posiada moc opiekuñcz¹.Nazistom pos³u­¿y³a donaznaczenia ¯ydów, którzy musieli j¹ nosiæ w postaci wyraŸnej —> oznakiprzyszytej do ubrania.Figuruje na fladze pañstwa Izrael, a izraelskiestowarzyszenie pierwszej pomocy znane jest pod nazw¹ Magen Dawid Adom, czyliCzerwona Tarcza Dawida, analogicznie do Czerwonego Krzy¿a i CzerwonegoPó³ksiê­¿yca w innych krajach.magia - Biblia zabrania uprawiania czarów i przewiduje karê œmierci dlaczarownic.PóŸniej dokonano rozró¿nienia na magiê i sztuczki magiczne.Wprawdzie tych ostatnich zakazano, jednak nie podlega³y najwy¿szemu wymiarowikary, jako ¿e nie wchodzi³y tu w grê ¿adne inne zabronione poczynania [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]