[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.A zatemcoraz wiêcej bodŸców pierwotnie obojêtnych erotycznie zaczyna oddzia³ywaæ nacz³owieka w sposób pobu­dzaj¹cy, wytwarzaj¹c czêste i d³ugotrwa³e stany napiêæero­tycznych.W ten sposób sfera erotyczna doznaje ustawicznych podnietprowadz¹cych do pobudzeñ erotycznych.Sta³e napiê­cia w sferze erotycznejprzyczyniaj¹ siê z kolei do wzmo¿enia si³y potrzeb erotycznych mog¹cych w koñcudoprowadzaæ do zachwiania równowagi i harmonii rozwojowej z pozaerotycz-nymicechami osobowoœci.W niektórych przypadkach mo¿e to wieœæ do rozwojuzboczonych form zachowania siê ero­tycznego dysharmonizuj¹cych z wszelkimipozosta³ymi cecha­mi osobowoœciowymi i stawaæ siê przez to hamulcem rozwojuerotycznego i ogólnego cz³owieka.Natomiast unikanie od­dzia³ywania wtórnych,odruchowo-warunkowych bodŸców erotycznych i odwracanie od nich uwagi i myœlimo¿e wieœæ do zbyt rzadkich pobudzeñ erotycznych, co os³abia potrzeby erotycznew ogóle, obni¿a rozwój erotyczny zwi¹zany z roz­wojem wyrafinowania — i przezto równie¿ mo¿e siê stawaæ hamulcem rozwoju erotycznego (a nawet mo¿e wp³ywaæupo-œledzaj¹co na ogólny rozwój cz³owieka).Wyrafinowanie w ¿yciu erotycznym mo¿e powstawaæ w ló¿norodny sposób, mo¿e byæuwarunkowane ró¿nymi czyn­nikami oraz mo¿e siê przejawiaæ w rozmaity sposób.Wyrafi­nowanie erotyczne mo¿e oznaczaæ wszelkie sposoby zmierza-j¹ce do zwiêkszenia si³y napiêæ emocjonalnych w czasie kon­taktów erotycznych wcelu uzyskania wiêkszej rozkoszy.Mo­¿e byæ wynikiem zbyt silnych lub zbyts³abych potrzeb ero­tycznych.Wyrafinowanie w tym sensie oznacza istnieniesprawnoœci i gotowoœci do stosunku p³ciowego, który ju¿ móg³by siê odbyæ, alejest celowo odwlekany, aby zwiêkszyæ istniej¹ce napiêcie emocjonalne iprzysporzyæ sobie (i partne­rowi) w ten sposób wiêcej rozkoszy.Wyrafinowaniemo¿e siê te¿ przejawiaæ w ,,technice" kontaktu erotycznego zmie­rzaj¹cego dourozmaicenia jego przebiegu.Wiêksze napiêcie emocji erotycznych mo¿na wreszcieuzyskaæ nie tylko poprzez zmianê „techniki", ale i poprzez zmianê partneraerotycznego, który przesta³ byæ ju¿ Ÿród³em pobudzeñ erotycznych.Istotnym pod³o¿em przyczyniaj¹cym siê do rozwoju wyra­finowania jest nie tylkozwiêkszone natê¿enie potrzeb ero­tycznych wchodz¹cych ³atwo w skojarzeniaodruchowo-wa-runkowe o charakterze erotycznym, ale i obni¿ona si³a po­trzeberotycznych ogólnych (zmuszaj¹cych do wyszukiwania nadzwyczajnych bodŸcówpodniecaj¹cych, celem osi¹gniêcia wiêkszych napiêæ emocjonalnych), lub tylko wodniesieniu do jednego, konkretnego partnera (zmuszaj¹ca do zmiany technikierotycznej lub zmiany partnera celem uzyskania wiêkszych napiêæemocjonalnych).EROTYCZNE SKOJARZENIA ODRUCHOWO-WARUNKOWEErotyczne skojarzenia odruchowo-warunkowe odgrywaj¹ istotn¹ rolê w rozwojuwyrafinowania i w ogóle erotyzmu.Skojarzenia te, najczêœciej utrwalone,doprowadzaj¹ do tego, ¿e wiele ró¿norodnych pierwotnie obojêtnych erotyczniebodŸców staje siê silnymi bodŸcami wzbudzaj¹cymi podniece­nie erotyczne lubhamulcami erotycznymi.Zale¿y to od ro­dzaju bodŸców obojêtnych i ca³okszta³tusytuacji, w której dochodzi do powstania skojarzeñ odruchowo-warunkowych.Szybkoœæ powstawania erotycznych skojarzeñ odruchowo--warunkowych.Procespowstawania i szybkoœæ utrwalania siê erotycznych skojarzeñodruchowo-warunkowych (o charakte­rze pobudzaj¹cym lub hamulcowym) zale¿y odwielu czynni­ków.Przede wszystkim zale¿y to od si³y potrzeb erotycznych.Imwiêksze s¹ potrzeby erotyczne oraz silniejsze stany napiêæemocjonalno-erotycznych (zw³aszcza w wieku dojrzewania i m³odzieñczym), tym³atwiej i szybciej dochodzi do powsta­wania skojarzeñ.Du¿e znaczenie ma te¿aktualny stan napiêæemocjonalno-erotycznych zwi¹zany z d³ugotrwa³ymi stanami abstynencji.W czasieabstynencji erotycznej wzmaga siê na­piêcie i gotowoœæ do wy³adowañerotycznych.W czasie tych wy³adowañ (osi¹gaj¹cych, przy rzadkiej czêstoœci adu¿ej sile potrzeb — znaczne natê¿enie towarzysz¹cych im emo­cji) bardzo ³atwoi szybko dochodzi do powstawania skoja­rzeñ.Natomiast u osobników„przesyconych" erotycznymi wy­³adowaniami powstawanie tych skojarzeñ jestbardzo utrud­nione, czasem niemo¿liwe, a czasem nawet dochodzi do powstawaniaskojarzeñ paradoksalnych, gdzie bodziec pierwot­nie pobudzaj¹cy erotyczniezamienia siê w bodziec hamulco­wy (na tej zasadzie partner erotyczny pierwotniepobudzaj¹­cy erotycznie, wskutek „przesytu" mo¿e wzbudzaæ odczucia hamuj¹ceerotycznie).W procesie warunkowania pewn¹ rolê odgrywa równie¿ ja­koœæ bodŸców kojarz¹cychsiê ze stanami pobudzenia erotycz­nego.Jedne kojarz¹ siê ³atwiej, innetrudniej.Im wiêksz¹ przyjemnoœæ lub przykroœæ sprawia bodziec obojêtnyerotycz­nie, lecz kojarz¹cy siê z podnieceniem erotycznym, tym szyb­ciejpowstaj¹ skojarzenia i tym szybciej zamienia siê on w bo­dziec pobudzaj¹cy lubhamuj¹cy erotycznie.Pewne znaczenie w procesie warunkowania maj¹ uprzednie doœwiadczenia zwi¹zane zdanym rodzajem bodŸca.Jeœli bo­dziec jest pierwotnie obojêtny erotycznie i„nieznany", wy­wo³uje on reakcjê zainteresowania i pobudzenia oraz ³atwiejkojarzy siê ze stanami pobudzenia erotycznego.Jeœli zaœ bo­dziec jest dobrzeznany i zwi¹zany z negatywnymi doœwiad­czeniami, tj.budz¹cy przykre uczucia anie przyjemne, to do skojarzeñ nie dochodzi lub powstaj¹ skojarzenia„paradoksal­ne".Tak np.zapowiedŸ kontaktu erotycznego w postaci po­ca³unku zosob¹, wobec której odczuwamy zniechêcenie ero­tyczne, budzi nie podniecenieerotyczne, lecz nastawienie ne­gatywne i niechêæ.Du¿¹ rolê w powstawaniu skojarzeñ odgrywaj¹ ogólne ce­chy osobowoœci, np.uosobników lêkliwych wystêpuje du¿a gotowoœæ do powstawania silnych skojarzeñpobudzeñ ero­tycznych (i wszystkich innych) z bodŸcami lêkowymi.Wreszcie na powstawanie skojarzeñ wp³ywa aktualny stan uk³adu nerwowego ipsychiki.Jeœli stan funkcjonalny kory mózgowej jest nie uszkodzony i zachowujeona prawid³ow¹ pobudliwoœæ, wówczas do skojarzeñ erotycznychodruchowo--¦"'¦arunkowych dochodzi bardzo szybko.Jeœli zaœ stan funkcjo­nalnykory mózgowej jest uszkodzony, co przejawia siê w za-hamowaniu jej pobudliwoœci, skojarzenia erotyczne odrucho-wo-warunkowe mog¹ wogóle nie powstawaæ.Tak dzieje siê np [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]