[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Niedu¿a liczbaistniej¹cych danych wskazuje na to, ¿e panuje ma³a zgodnoœæ w diagnozowaniuró¿nych przypadków (Bootzin i Ruggill op.cit).Równoczeœnie zwraca siê iuwagê, ¿e poniewa¿ formu³owanie diagnozy klinicznej stanowi ci¹g³y proceswzajemnego oddzia³ywania pomiêdzy przyjmowan¹ teori¹ i nap³ywaj¹cymiinformacjami, nie powinno siê oczekiwaæ wysokich poziomów zgodnoœci diagnoz.Kompetentni klinicyœci mog¹ dochodziæ do tych samych rezultatów ró¿nymi drogami(Kanfer 1985b).Jednak¿e, jak twierdz¹ Bootzin i Ruggill (op.cit.), je¿eli niedokonujemy oceny odpowiednioœci i efektywnoœci przyjmowanych sformu³owañdiagnostycznych, nie mo¿emy oceniæ prawid³owo umiejêtnoœci.Dodatkow¹trudnoœci¹, na jak¹ wskazuj¹ ci autorzy, jest stwierdzany w badaniach nadformu³owaniem ocen fakt, ¿e sam proces podejmowania decyzji ulega wieluzniekszta³ceniom.Ponadto sposób, w jaki terapeuci opisuj¹ przypadki, mo¿epozostawaæ pod wiêkszym wp³ywem oczekiwañ i heurystyk, ni¿ informacjidostarczanych przez klienta.Dla zmniejszenia wp³ywu zniekszta³ceñ procesów podejmowania decyzji ipolepszenia umiejêtnoœci identyfikowania problemów proponuje siê nastêpuj¹ceœrodki zaradcze (Bootzin i Ruggill op.cit.):— klinicysta powinien mieæ dobre przygotowanie w zakresie teorii i metod badañnaukowych; powinno to minimalizowaæ efekty indywidualnych oczekiwañ,zniekszta³ceñ i heurystyk,— istnieje mo¿liwoœæ pos³u¿enia siê standaryzowanymi metodami szkolenia wzakresie identyfikacji problemów,— stosowanie specjalnych programów komputerowych pomaga w zmniejszaniuzniekszta³ceñ w podejmowaniu decyzji.Po sformu³owaniu diagnozy nastêpuje przejœcie do zastosowania okreœlonych metodpostêpowania terapeutycznego.Istnieje bardzo obszerna literatura dotycz¹caefektywnoœci okreœlonych technik wobec specyficznych problemów, populacji iwarunków (por.: 0'Leary i Wilson 1987).Ponadto pocz¹tkuj¹cy terapeuta ma dodyspozycji wiele szczegó³owych podrêczników i instrukcji.Tak wiêc programyszkoleniowe w du¿ej mierze koncentruj¹ siê na uczeniu adeptów, jak stosowaæposzczególne interwencje behawioralne, takie jak: operowanie wzmocnieniami(contingency management), trening relaksacyjny, systematyczna desensytyzacja,uczestnicz¹ce modelowanie, trening radzenia sobie ze stresem (stressinoculiition training) i poznawcza restrukturyzacja.Jednak¿e mimo znacznejempirycznej podbudowy tych metod, istnieje ma³o danych potwierdzaj¹cych, ¿e s¹one w praktyce klinicznej stosowane w taki sam sposób, w jaki pos³ugiwano siênimi w programach badawczych (Bootzin i Ruggill op.cit.).Wielu autorów w ostatnich latach zwraca uwagê na podobieñstwo miêdzy istotnymielementami w ró¿nych podejœciach terapeutycznych, a zw³aszcza na to, ¿ezasadniczym czynnikiem efektywnoœci procesu psychoterapii mo¿e byæ relacjamiêdzy pacjentem i terapeut¹.Z cytowanych tak¿e w poprzednim rozdziale badañ,które przeprowadzili Beutler i wspó³autorzy, oraz Orlinsky i Howard (cyt.Bootzin i Ruggill 1988) wynika, ¿e wiêkszoœæ wariancji wyników zwi¹zanych zpoprawa stanu pacjentów w wiêkszym stopniu mia³a zwi¹zek z ró¿nymi aspektamirelacji terapeutycznej ni¿ ze specyficznymi rodzajami interwencji.Tak¿e w terapii behawioralnej, pomimo ¿e danych na ten temat jest niewiele,wskazuj¹ one na znaczenie zwi¹zku terapeutycznego (Sweet 1984).Umiejêtnoœcirozwijania wspó³pracy psychoterapeutycznej pomiêdzy klientem i terapeut¹ mog¹byæ dla terapeuty behawioralnego szczególnie wa¿ne, poniewa¿ wiele programówpostêpowania terapeutycznego w du¿ej mierze bazuje na czynnoœciach zalecanychdo wykonania miêdzy sesjami terapeutycznymi.Jeœli klient nie spostrzegaistnienia wspó³pracy psychoterapeutycznej z terapeut¹, jest mniejprawdopodobne, ¿e bêdzie stosowa³ procedury samokierowania (por.Bootzin iRuggill op.cit.).Hipotezê tê potwierdzaj¹ dane z badañ, jakie przeprowadzili Alexander iwspó³pracownicy (1976), którzy stwierdzili, ¿e umiejêtnoœci terapeutówfunkcjonowania w zwi¹zkach (relationship skills), takie jak integracja miêdzyafektem i zachowaniem, ciep³o i humor, bezpoœrednioœæ i pewnoœæ siebie,odpowiada³y za 60% wariancji wyników terapii behawioralnej przestêpców i ichrodzin.Wiele dowodów œwiadczy o tym, ¿e okreœlone umiejêtnoœci, np.facylituj¹cekomunikowanie siê, umiejêtnoœæ okazywania zainteresowania (attending skills),przydatne w terapii behawioralnej, mo¿na skutecznie poddawaæ treningowi.Istnieje obszerna literatura na temat procedur treningowych ukierunkowanych nanabycie tych umiejêtnoœci.Obejmuj¹ one szkolenie dydaktyczne w zakresie teoriipsychologii eksperymentalnej i teorii uczenia, modelowanie na ¿ywo, pisemnielub na taœmie wideo, wzmacnianie, odgrywanie ról i ich æwiczenie, informacjezwrotne na temat jakoœci wykonania, dawanie wskazówek i samomonitorowanie (por.Bootzin i Ruggill 1988).Tak wiêc te same techniki, które okaza³y siê skutecznew pomaganiu klientom w nabywaniu nowych umiejêtnoœci radzenia sobie, stosowanes¹ w pomaganiu szkol¹cym siê w nabywaniu umiejêtnoœci terapeutycznych.Istniejejednak ma³o badañ oceniaj¹cych efektywnoœæ tego szkolenia.Ogólnie badania wskazuj¹ na to, ¿e samo instruowanie mo¿e przyczyniæ siê dowiedzy szkolonego o zasadach behawioralnych, ale nie powoduje trwa³ego nabyciaumiejêtnoœci.Z kolei, jak wynika z wielkiej liczby danych empirycznych(Bootzin i Ruggill op.cit.), takie warianty szkolenia, które ³¹cz¹ wyk³ady,modelowanie, próbowanie (rehearsal) i informacje zwrotne, w wiêkszym stopniuwp³ywaj¹ na trwa³e nabywanie bardziej z³o¿onych werbalnych i zwi¹zanych zwykonywaniem czynnoœci zachowañ.Mo¿liwoœæ æwiczenia poprzez pisanie lubaktywne modelowanie i otrzymywanie informacji zwrotnych u³atwia szkol¹cym siênabywanie podstawowych reakcji zwi¹zanych z komunikowaniem siê (m.in.Froehie iin.1983).Ponadto istniej¹ dane wskazuj¹ce na to, ¿e modelowanie, niezale¿nieod sposobu prezentacji, liczby oraz p³ci aktorów, polepsza poziom wykonaniatych samych umiejêtnoœci u szkolonych (m.in.Alberts 1987).Badania nad szkoleniem w zakresie umiejêtnoœci prowadzenia behawioralnegowywiadu klinicznego prowadzili Iwata i wspó³pracownicy (1982).W szkoleniuzastosowano materia³y do lektury, wyk³ady, æwiczenia, kwizy.Wyniki wykaza³ypolepszenie umiejêtnoœci prowadzenia wywiadu i wynikaj¹cy z tego wzrost liczbypo¿¹danych reakcji klientów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Darmowy hosting zapewnia PRV.PL