[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wyrazem omawianej tendencji jest równie¿ „psychoterapia pozytywna"Peseschkiana, który swe idee zawar³ m.in.w ksi¹¿ce Positive family therapy,the fdini³y llierapist (1980).Proponowana przez niego psychoterapia nastawionajest na rozwijanie u pacjenta „pozytywnych" aspektów objawówpsychopatologicznych.W psychoterapii Peseschkian ³¹czy dynamiczne ibehawioralne elementy oddzia³ywania z poezj¹, wschodnimi baœniami i mitami(jest on te¿ autorem ksi¹¿ki Oriental stories as tools in psychotherapy,1986).Koncentrowanie siê na pozytywnych aspektach patologii pojawia siê jako wa¿ny ispecyficzny cel w rozwijaj¹cej siê od dawna psychoanalizie maj¹cej zastosowaniewobec g³êbiej zaburzonych pacjentów, a zw³aszcza wobec pacjentówprzejawiaj¹cych zaburzenia z pogranicza nerwicy i psychozy (borderline).Naprzyk³ad Blanek i Blanek (1974) postuluj¹, aby w psychoterapii (o korzeniachpsychoanalitycznych) stosowaæ wobec tych pacjentów oddzia³ywania ukierunkowanena budowê ego, zapobiegaj¹ce regresji chorych, czasowemu nasileniu siê ichpsychopatologicznych symptomów.Terapeuta, zgodnie z sugesti¹ autorów, mawzmacniaæ mechanizmy obronne.Stosowanie przez psychotyka tych mechanizmów(wyparcia, t³umienia) traktowane jest jako wyraz wzrastaj¹cej si³y ego.Cymer (1991) dowodzi, i¿ w przypadku pacjentów narcystycznych oraz zzaburzeniami z pogranicza nerwicy i psychozy nale¿y poza diagnoz¹ konfliktówju¿ na pocz¹tku psychoterapii formu³owaæ jej cele pozytywne.Realizacja tychcelów polega m.in.na: (l) budowaniu w oœrodku psychoterapeutycznymzastêpczego, pozytywnego œrodowiska spo³ecznego, w którym pacjent bêdzie móg³poczuæ siê bezpiecznie i swobodnie realizowaæ w³asne mo¿liwoœci, nowezachowania itp., (2) tworzeniu w œwiadomoœci pacjenta, pozytywnego, realnegoœrodowiska spo³ecznego, (3) rozpoczêciu budowy pozytywnego najbli¿szegootoczenia pacjenta.— Kolejn¹ tendencj¹ jest zbli¿enie w praktyce terapeutycznej ró¿nych orientacjiteoretycznych (np.Goldfried 1985, Strupp 1971).W miarê rozwoju poszczególneszko³y sta³y siê mniej ortokodsyjne, w swej pracy psychoterapeutycznej zaczê³yuwzglêdniaæ zjawiska odkryte i opisane w innych nurtach.Terapeuci behawioralniodwo³uj¹ siê zarówno do technik psychoanalitycznych, jak i humanistycznych(por.prace Chambless i in.1986, Wolpe'go 1973).Psychoterapeuci zorientowanidynamicznie uznaj¹ u¿ytecznoœæ niektórych technik behawioralnych, podobnie jaki psychologowie humanistyczni.Najm³odszy nurt w psychoterapii — poznawczy — zza³o¿enia oddzia³uj¹c na sferê poznawcz¹, emocjonaln¹ i behawioraln¹,wykorzystuje techniki zmiany, opracowane w ramach podejœæ psychoanalitycznego,humanistycznego i behawioralnego (Kutz i in.1985, Goldfried 1985, Strupp1971).Reprezentanci neurolingwistycznego programowania oraz terapeucizajmuj¹cy siê prac¹ z cia³em uwzglêdniaj¹ zjawiska przeniesienia iprzeciwprzeniesienia, odkryte przez psychoanalizê.W terapii rodzinnej zaœ du¿ouwagi poœwiêca siê — tak¿e opisanemu przez psychoanalizê — oporowi.Innymprzyk³adem jest szko³a psychoterapii biodynamicznej, ³¹cz¹ca teorie relacji zobiektem z koncepcj¹ bioenergetyczn¹ Lowena.Kolejnym przyk³adem nowych formpsychoterapii, integruj¹cych ró¿ne orientacje teoretyczne, jest praca Slippa(1984), w której autor wykorzystuje idee psychoanalitycznej teorii z obiektem wterapii rodzin.Klasyczna ju¿ prac¹, w której podjêto próbê integracji dwóchprzeciwstawnych w¹tków - jest ksi¹¿ka Dollarda i Millera (1967), w którejautorzy ³¹cz¹ psychoanalizê z behawioryzmem.Innym reprezentantem podejœciaeklektycznego do zaburzeñ jest Palmer (1980) — próbuje on po³¹czyæ w¹tki znurtu psychodynamicznego, behawioralnego oraz interakcyjnego.Analiza dzia³añ podejmowanych przez terapeutów z poszczególnych orientacjipokazuje, ¿e niekiedy u¿ywaj¹ oni ró¿nych pojêæ dla okreœlenia tych samychpoczynañ wobec pacjenta.Na przyk³ad, patrz¹c na terapiê Rogersa (1961) zpozycji behawioralnej, mo¿na powiedzieæ, ¿e psychoterapeuta prezentuj¹cypozytywne ustosunkowania wobec pacjenta stosuje technikê wzmocnieñ pozytywnychwobec.po¿¹danych zachowañ, przyczyniaj¹c siê do ich czêstego wystêpowania.Innego przyk³adu dostarcza Laing (1973), towarzysz¹cy schizofrenikom wujawnianiu ich „ja prawdziwego".Jest on nastawiony na respektowanie tychpotrzeb w analogiczny sposób, jak czyni¹ to psychoanalitycy wobec g³êbokozaburzonych pacjentów znajduj¹cych siê w stanie regresji (Sechehaye 1978).Niezale¿nie od teoretycznych preferencji psychoterapeutów, w praktyce stosuj¹oni najczêœciej podejœcie eklektyczne.Tylko niewielki procent terapeutówpraktyce opiera siê na ortodoksyjnej teorii (np.Goldfried 1985, Strupp 1971).Nale¿y tu jednak podkreœliæ, i¿ w wielu przypadkach terapeuci, bêd¹cyzwolennikami okreœlonej szko³y psychoterapii, techniki pochodz¹ce z odmiennychobszarów teoretycznych wykorzystuj¹ w sposób zmodyfikowany — przystosowany dow³asnych celów.Na przyk³ad swobodne skojarzenia wykorzystywane wpsychoanalizie jako materia³ do analizy wypartych treœci, czy oporu, w terapiibehawioralnej i poznawczej s¹ sposobem diagnozowania nieprzystosowawczychschematów myœlenia (por.Beck i in.1985, Chambless i in.1986).Tak wiêcpomimo roz³o¿enia przez poszczególne kierunki psychoterapeutyczne akcentów naodmienne sfery funkcjonowania cz³owieka (psychoanaliza — nieœwiadome potrzeby,behawioryzm — zachowanie, podejœcie poznawcze — schematy myœlenia, psychologiahumanistyczna — system wartoœci, wolnoœæ wyborów, autonomia i samorealizacja),praca terapeutyczna zazwyczaj rozwijana jest w kierunku interwencjiwielowymiarowych, tj.uwzglêdniania ca³okszta³tu dzia³añ pacjenta.Kolejny kierunek ewolucji psychoterapii widoczny jest w zakresie stawianychcelów.Praktyka psychoterapeutyczna, zw³aszcza w krajach o wysokiej kulturzepsychologicznej, wymaga od terapeutów coraz wiêkszej umiejêtnoœci odpowiadaniana specyficzne potrzeby klientów [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]