[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Etapem koñcowym (wynikiem, phala) jest 'intuicyjne poznanie (bodha) zjawiskaœwiadomoœci ze strony puruszy, które jest jednolite z tym [zjawiskiem].Opuruszy œwiadomym przez swoje odbicie [[w intuicyjnej œwiadomoœci (buddhi)]]powiemy jeszcze póŸniej [104 ].Poznanie poœrednie (anumana) [105 ] jest to zjawisko œwiadomoœciowe, w którympodstawê stanowi ujmowanie tego, co ogólne (samanya), czyli ¿e ma [ono] zaprzedmiot taki zwi¹zek, który wystêpuje w [rzeczach] podobnych (tego samegorodzaju), nale¿¹cych do 'przedmiotu poznania rozumowego (anumeya), a któregonie ma w [rzeczach] odmiennych (innego rodzaju).Na przyk³ad ksiê¿yc i gwiazda– z powodu zmiany miejsca – maj¹ [w³aœciwoœæ] ruchu, podobnie jak Czajtra [106], natomiast [góry] Windhja – poniewa¿ nie zmieniaj¹ miejsca – s¹ nieruchome.'Ten, który osi¹gn¹³ poznanie (apta) wyjawia przy pomocy mowy (s³owa) komuœinnemu rzecz (artha), któr¹ "widzia³" (bezpoœrednio, intuicyjnie pozna³, drsta)lub pozna³ poœrednio (anumita), w celu przekazania swojego poznania (bodha).'Poznanie przejête (agama) jest to zjawisko œwiadomoœciowe, którego przedmiot(visaya) stanowi prawda (tadarta, rzeczywistoœæ?) powsta³a u s³uchaj¹cego podwp³ywem mowy (s³owa).Jeœli mówi¹cy podaje rzecz niewiarygodn¹, której nie"widzia³" (nie pozna³ bezpoœrednio) lub nie pozna³ poœrednio (rozumowo), towtedy takie poznanie przejête chwieje siê.Ale gdy mówca jest "oryginalny"(mula-), [to znaczy] który rzecz "widzia³" lub uj¹³ poœrednio (rozumem),wówczas [poznanie przejête] powinno byæ niezachwiane.[Jogasutra]viparyayo mithyajnanam atadrupapratisthamI.8.WYPACZENIEM – B£ÊDNE POZNANIE NIE OPARTE NA NATURZE RZECZYWISTOŒCI[F.r.:] B³¹d poznawczy (wypaczenie, viparyaya) jest to poznawanie w sposóbb³êdny nie oparte na naturze rzeczywistoœci (tadrupa).[Jogabhaszja]I.8.Dlaczego ono nie jest poznaniem prawdziwym? – Dlatego, ¿e poznanieprawdziwe (pramana) je usuwa (t³umi).Przedmiotem poznania prawdziwego jestbowiem rzecz (artha) realna (bhuta).Doœwiadcza siê tu t³umienia nieprawdziwegopoznania przez poznanie prawdziwe.Na przyk³ad widzenie podwójnego ksiê¿ycajest t³umione przez widzenie (ujrzenie) jednego ksiê¿yca jako maj¹ce przedmiotprawdziwy.Jest to owa [znana] piêciocz³onowa niewiedza (avidya), mianowicie: niewiedza(avidya), 'œwiadomoœæ (stan) "jestem" (asmita), pragnienie (raga), awersja(dvesa) i przywi¹zanie [do ¿ycia?] (abhiniveœa), które stanowi¹ uci¹¿liwoœci(kleœa) [107 ].Te same inaczej siê nazywaj¹ (maj¹ te¿ swoje techniczne nazwy):ciemnoœæ (tamas), omamienie (moha), 'wielkie omamienie (mahamoha), mrok(tamisra) i 'œlepy mrok (andhatamisra).Te [uci¹¿liwoœci] omówi siê w zwi¹zku zzanieczyszczeniem œwiadomoœci (citta) [108 ].[Jogasutra]œabdajnananupati vastuœunyo vikalpahI.9.FANTAZJOWANIE – POZBAWIONE RZECZYWISTOŒCI, BÊD¥CE NASTÊPSTWEM POZNANIAS£ÓW[F.r.:] Fantazjowanie (rojenie, myœlenie czysto abstrakcyjne, vikalpa) jestpozbawione (puste, œunya) rzeczywistoœci (obiektywnej rzeczy, vastu) [i]powstaje [tylko] w wyniku [kombinacji] pojêæ ogólnych (poznania, jnana)[zwi¹zanych ze] s³owami (œabda).[Jogabhaszja]1.9.Nie dociera ono do [sfery] poznania prawdziwego (pramana).Nie siêga te¿do [sfery] b³êdu poznawczego (viparyaya).Chocia¿ jest pozbawionerzeczywistoœci (rzeczy obiektywnej, vastu) [109 ], pojawia siê jako 'procesmyœlowy (vyavahara) zale¿ny od wszechw³adzy s³Ã³w.Na przyk³ad: "Duch (caitanya)jest istot¹ (w³aœciw¹ natur¹, svarupa) puruszy." Skoro "purusza" znaczy to samoco "duch" (citi), wiêc co tutaj przez co jest oznaczone (wykazane)? Zachodzi wtym wypadku zjawisko, którego sensem jest oznaczanie (orzekanie?, vyapadeœa),jak np."krowa Czajtry".Tak samo o puruszy siê mówi, ¿e jest niedzia³aj¹cy, na zasadzie przeciwieñstwaz cech¹ rzeczywistoœci przedmiotowej (vastu).Albo przez wyra¿enia "strza³astoi [w miejscu]", "stanie", "stanê³a" rozumie siê (przyjmuje siê, gamyate)samo znaczenie pierwiastka czasownikowego jako brak (zanik) ruchu.Albo naprzyk³ad orzekaj¹c o puruszy, ¿e ma atrybut nietworzenia [œwiata], rozumie siêtylko sam brak atrybutu tworzenia, czyli ¿e [ten] atrybut (dharma) nie jestinherentny puruszy.A zatem ten atrybut wymyœli³o siê (wyfantazjowa³o siê) ioto w ten sposób zachodzi proces myœlowy.[Jogasutra]abhavapratyayalambana vrttir nidraI.10.SEN – ZJAWISKIEM Z PODPOR¥ PRATJAJI PUSTKI[F.r [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]