[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W ten sposób ostatnio proces rozwijania etyki socjalistycznejwkroczy³ na nowe tory wynalezienia œwieckich uzasadnieñ dla znanych powszechniezasad moralnych, wyra¿onych w obyczajach spo³ecznych lub zwyczajowychceremoniach.Wyrazem tej potrzeby moralizmu socjalistycznego jest kodekswojs­kowy pt.Zasady etyki kadry Ludowego Wojska Polskiego, dyskusja naddalszym uzupe³nieniem pt.Obyczaje i zwyczaje kadry Ludowego Woj­skaPolskiego69 oraz Ceremonia³ wojskowy.Dokumenty te podejmuj¹ problemywychowania spo³ecznego, postawy ideowej, moralno-etycz-nej i obywatelskiej,maj¹ce znaczenie ogólnospo³eczne dla wszystkich obywateli jak te¿ znaczenie dlakadry zawodowej, która jest wychowaw­c¹ m³odzie¿y wojskowej i ma daæ przyk³adofiarnej i wiernej s³u¿by84 R.Garaudy, Komunizm i moralnoœæ (t³.z franc), Warszawa 1948; Por.R.Jezierski, Klasowy charakter moralnoœci, Poznañ 1965.85 A.Schaff, Spór o zagadnienie moralnoœci.Warszawa 1958.86 M.Fritzhand, Marksizm a moralnoœæ (W:) Moralnoœæ i wychowanie, dz.cyt.s.24-42.87 J.Blond, A.S o k o ³ o w s k a, O przyczynach demoralizacji m³odzie¿y (W:)Moralnoœæ i wychowanie, dz.cyt., s.330 n.88 B.Suchodolski, O programie œwieckiego wychowania moralnego, Warszawa1961.89 „¯o³nierz Wolnoœci" z dnia 20 lipca 1971 r.narodowi90.Natomiast w etologii marksistowskiej91 dyskusja nad problemamimoralnymi spo³eczeñstwa socjalistycznego w walce z etyk¹ religijn¹92 szukadrogi do sformu³owañ etyki zawodowej, w tym tak¿e etyki nauczycielskiej93.Równoczeœnie odbywa siê praca nad okreœ­leniem zasad, metod i podstawteoretycznych wychowania moralnego w szkole socjalistycznej94.b) „Personalizm" socjalistyczny jako rozwiniêta teoria jeszcze nie istnieje,chocia¿ treœæ zwi¹zana z godnoœci¹ cz³owieka jako osoby wys­têpuje pod nazw¹„antropologii filozoficznej", a pojêcie „osobowoœci" cz³owieka zosta³o ju¿wprowadzone.Uczyni³ to pierwszy francuski fi-lozof-marksista Roger Garaudy.Zapunkt wyjœciowy pos³u¿y³o mu okreœ­lenie cz³owieka, dane przez K.Marksa, którebrzmi: „Istota ludzka nie jest ¿adn¹ abstrakcj¹ tkwi¹c¹ w poszczególnejjednostce.Jest ona w swojej rzeczywistoœci ca³okszta³tem stosunkówspo³ecznych" (6 teza o Feuerbachu).St¹d wnioskuje Garaudy: „je¿eliindywidualnoœæ.to ogó³ aktywnych stosunków, ³¹cz¹cych jednostkê z innymiludŸmi i z przyrod¹, to na to, ¿eby staæ siê osobowoœci¹, trzeba zdobyæœwiadomoœæ tych stosunków"95.Œwiadomoœæ tê zdobywa siê, staj¹c siê osobowoœci¹komunistyczn¹, w walce politycznej (np.w strajku) i w pracy produkcyj­nejrazem z innymi pod wodz¹ klasy robotniczej (np.w zwi¹zku zawo­dowym), a w tensposób wielkoœæ i godnoœæ cz³owieka nie potrzebuje uzasadnieñ metafizycznych ireligijnych96.Podobnie okreœla³ osobowoœæ w marksizmie w³oski komunista A.Gramsci pisz¹c: „stworzyæ w³asn¹ osobowoœæ znaczy - uœwiadomiæ sobie swoje stostosunki, a zmieniæ sw¹ osobowoœæ to tyle, co zmieniæ ca³okszta³t tychstosunków"97.90 P³k mgr Fr.S t ê p n i o w s k i, pp³k mgr M.Jurek, ¯o³nierski kodeksobyczajowy, „Trybuna Ludu" z dnia 8 sierpnia 1971 r.91 Np.Moralnoœæ i wychowanie, dz.cyt.92 Por.H.Jankowski, Szkice z etyki, Warszawa 19652; M.M i c h a 1 i k,Moralnoœæ socjalistyczna, Warszawa 1969.93 A.Sarapata (red.), Etyka zawodowa, Warszawa 1971; H.Kowalewska(red.), Nauczyciele o etyce swojego zawodu, Warszawa 1971.94 N.B o ³ d y r i e w, Praca wychowawcy klasowego nad kszta³towaniem komunis­tycznej moralnoœci uczniów (t³.z ros.), Warszawa 1955; M.Krawczyk, Zasadywychowania moralnego, Warszawa 19602; H.Muszyñski, Teoretyczne problemywychowania moralnego, Warszawa 1965.95 R.Garaudy, Marksizm a osobowoœæ (t³.z franc), Warszawa 1950 s.20.96 Tam¿e s.27-^1.97 A.Gramsci, Pisma wybrane (t³.z w³os.), Warszawa 1961 t.1 s.40-41.Wprawdzie K.Marks g³osi, ¿e „ludzie tworz¹ sami swoj¹ historiê", ale zawsze wpracy i kolektywie, dlatego te¿ dowolne tworzenie swej osobowoœci przez samouœwiadomienie stosunków klasowych, b¹dŸ te¿ zmienianie jej przez zmianêstosunków mo¿e budziæ powa¿ne w¹tpli­woœci.Dlatego te¿ u nas prof.B.Suchodolski tworzy w³asn¹ tzw.historyczn¹ teoriê osobowoœci98, g³osz¹c, ¿eosobowoœæ ludzi jest kszta³towana przez czynniki historyczne, wyznaczaj¹cedziejowy rozwój narodu i œwiata przez uk³adaj¹ce siê sytuacje i warunkimaterialne, spo³eczne i polityczne.St¹d te¿ „historyczny kostium" ludzi stajesiê ich natur¹, a „rzeka historii" przep³ywa przez wnêtrze ludzkie, kszta³tuj¹c¿ycie i formê osoby.Tak np.posiadanie pieniêdzy lub ich brak nie tylkowarunkuje ¿ycie, ale tworzy potrzeby, pragnienia, upodobania i ocenê œwiata.Jednak¿e „wyrok historii" nie dyktuje fatalistycznie drogi ¿ycia, lecz dajeszansê wyboru i zmusza ludzi do decyzji, wybieraj¹cej ¿yciowe rozwi¹zaniasytuacji [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]