[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tym wa¿nym zadaniem powin­ni siêzainteresowaæ wszyscy wychowaw­cy i nauczyciele, pocz¹wszy od rodziców, poprzezpedagogów szkolnych, a skoñ­czywszy na duszpasterzach i wyk³adow­cach wy¿szychuczelni.Do postawy od­pornoœci na propagandê prowadzi m.in.formowanieprawid³owego stosunku do mediów masowych.Z wielkim trudem powstaj¹cy w Polscepluralizm w mediach publicznych mo¿e siê przyczyniæ do wy-raŸniejszegozaktywizowania alternatyw­nych œrodków przekazu, stwarzaj¹c tym samym noweszansê dla wspó³czesnej pe­dagogii1.Z powinnoœci¹ tworzenia postawy od­pornoœci na propagandê, wi¹¿e siê drugiisotny postulat, aby przestrzegaæ lu­dzi przed groŸnymi skutkami propagan­dy.Czyni¹ to obecnie duszpasterze i nie­którzy przedstawiciele mediów maso-161Zakoñczeniewych.Od wielu lat podejmuje ten pro­blem Episkopat Polski w swoichoficjal­nych wypowiedziach2.Odbywa siê to w ró¿nej formie - pocz¹wszy odkomuni­katów z sesji plenarnych Episkopatu, po­przez listy pasterskie,poœwiêcone wa¿­nym sprawom Koœcio³a i Narodu, a skoñ­czywszy na przêd³o¿emach,które w ca³o­œci poœwiêcone zosta³y niektórym proble­mom funkcjonuj¹cych wPolsce œrodków przekazu.Przyk³adem tych ostatnich jest Stówo pasterskiebiskupów polskich og³o­szone na Niedzielê Œrodków Spo³ecznego Przekazu, 15wrzeœnia 1991 r.By³o ono dramatycznym wrêcz ostrze¿eniem spo³e­czeñstwa przednegatywnymi zjawiskami na obszarze mediów masowych w Polsce, w tym równie¿przed nastêpstwami funk­cjonuj¹cej propagandy.Oto interesuj¹cy nas fragmenttego dokumentu.„Do tych wszystkich schorzeñ i niedoma-gañ, jakie wykazuj¹ w Polsce mediamaso­we, nale¿y jeszcze dodaæ liczne zjawiska, które napawaj¹ g³êbokimniepokojem dusz­pasterzy i wiernych œwieckich.S¹ to publi­czne próbyoœmieszania Ucz¹cych siê w spo­³eczeñstwie autorytetów, bluŸniercze wypo­wiedzina temat prawd wiary i norm etycz-162Zakoñczenienych, jawne rozpowszechnianie treœci por­nograficznych, stosowanie technikmanipu-latorskich w przekazywaniu informacji, na­trêtne propagowanie modelu¿ycia bez wia­ry i powinnoœci moralnych, lekcewa¿enie ta­kich zasad, jaknierozerwalnoœæ zwi¹zku ma³¿eñskiego czy obrona poczêtego ¿ycia"J.Z tejkrótkiej wypowiedzi biskupów pol­skich wynika, ¿e ju¿ w 1991 r.machinapro­pagandowa wymierzona w Koœció³ katolicki i wartoœci chrzeœcijañskiepracowa³a na pe³­nych obrotach.Nie zawsze jednak zdawano sobie z tego sprawê,nawet w œrodowiskach œwiat³ego laikatu4.Wypowiedzi biskupów na temat nega­tywnych zjawisk zwi¹zanych z mediami masowymipowinny byæ przez wiernych odczytywane z uwaga i przyjmowane jako praktycznewskazania duszpasters­kie, przydatne w rozwi¹zywaniu nie³a­twych problemówmoralnych i religij­nych obecnej rzeczywistoœci.Odnosz¹ siê zawsze do sprawaktualnych i oparte s¹ na profesjonalnych analizach reprezentuj¹­cych ró¿neœrodowiska naukowe.Dzia³alnoœæ zmierzaj¹ca do tzw.otwiera­nia oczu drugiemu cz³owiekowi namecha­nizmy propagandy oraz na jej negatywne163Zakoñczenieskutki jest dziœ niew¹tpliwie wa¿n¹ form¹ apostolatu œwieckich.Do podejmowaniatakiej dzia³alnoœci s¹ zobowi¹zane w szcze­gólnym stopniu osoby pracuj¹ce wœrod­kach masowego przekazu oraz przygoto­wani pedagodzy.2.Studium nowej propagandy w Polsce sk³ania do podjêcia badañ nad zjawiskiemuleg³oœci spo³eczeñstwa wobec dzia³añ propagandowych.Nadal bowiem nie wia­domonp.w jakim stopniu uleg³oœæ ta jest produktem wieloletniej propagandy zcza­sów komunistycznych, a jak dalece jest wkorzeniona w mentalnoœæ cz³owieka znowej cywilizacji mediów; czy wresz­cie, zdumiewaj¹ca skutecznoœæ nowejpropagandy wyp³ywa mo¿e z jej wew­nêtrznych atutów i mo¿liwoœci, nigdy do­t¹dnie spotykanych.Ponadto, jakie czynniki wspó³decyduj¹ dziœ o du¿ej podatnoœci Polaków nawp³y­wy propagandy, a jednoczeœnie, czy spo³e­czeñstwo posttotalitarne posiadajakieœ charakterystyczne dla siebie „czynniki poœrednicz¹ce", które rzutuj¹ nakontakt ludzi z mediami masowymi.Okazuje siê dziœ, ¿e w czasach stalinowskichbyli lu­dzie, którzy z pe³n¹ œwiadomoœci¹ i ca³ko-164Zakoñczeniewicie dobrowolnie zgadzali siê na ok³amy­wanie ze strony propagandyoficjalnej5.W opracowaniu stwierdzono zale¿noœæ wp³ywów propagandy od religijnoœci jejadresatów.W zwi¹zku z tym interesuj¹ce by³oby uzyskanie w badaniachodpowie­dzi, w jakim stopniu wystêpuje w Polsce ta zale¿noœæ, i jaka rolêspe³nia ona w for­mowaniu postawy odpornoœci na propa­gandê.Oto najwa¿niejsze pytania, które w ref­leksji nad „œwiatem propagandy" nale¿yskierowaæ przede wszystkim do socjolo­gów i psychologów spo³ecznych.Uzys­kaniewyczerpuj¹cych odpowiedzi na te pytania mog³oby siê okazaæ bardzo po¿y­tecznedla milionów u¿ytkowników mass mediów i adresatów propagandy6.3.W ksi¹¿ce pominiêto problem psy­chologu manipulatora, który jest szczegó­ln¹„odmian¹" propagandysty.W ¿yciu codziennym jest on czêœciej spotykany ni¿propagandy sta reprezentuj¹cy wielka propagandê.W tym miejscu trzeba podkreœliæ, ¿e uprawianie manipulacji jest dzia³alnoœci¹wysoce szkodliw¹ równie¿ dla samego manipulatora.W psychologii spo³ecznej165Zakoñczeniepostawê cz³owieka nastawiony na mani­pulowanie innymi ludŸmi nazywa siê„makiawelizmem" od nazwiska N.Ma-chiavellego, który opisa³ niezbêdne dla tejdzia³alnoœci cechy osobowe7.Sk³onnoœæ do manipulowania innymi lu­dŸmi ujawnia siê doœæ wczeœnie, powinnabyæ zatem przedmiotem wnikliwej uwagi ze strony wychowawców, a zw³aszczaro­dziców [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]