[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Do podobnych jak w Gdañsku i Gdyni form dramatycznego przebieguwydarzeñ dosz³o w Elbl¹gu (16.12.1970 r.) i Szczecinie (17.12.1970 r.).W miastach tych równie¿ u¿yte zosta³y powa¿ne si³y MO oraz pododdzia³ywojskowe.W trakcie zajœæ ulicznych w obronie ³adu i porz¹dku publicz-nego si³y porz¹dkowe równie¿ w tych miastach u¿y³y broni palnej,w wyniku czego w Szczecinie œmieræ ponios³o 16 osób, a w Elbl¹gu— l osoba.W wydarzeniach grudniowych ³¹cznie œmieræ ponios³o 45 osób,a kilkaset osób odnios³o rany.Przy rozpatrywaniu tego problemu nale¿y zwróciæ uwagê na kilkacharakterystycznych momentów.Najwa¿niejszym z nich jest okolicz-noœæ, ¿e na samej koncepcji u¿ycia przemocy w czasie trwania konfliktugrudniowego 1970 r.zaci¹¿y³a wyra¿ona przez b.I sekretarza KC PZPRtow.Gomu³kê ocena, ¿e wyst¹pienia w Gdañsku maj¹ charakter kontr-rewolucyjny i ¿e skierowane s¹ one przeciwko w³adzy ludowej, przeciw-ko socjalizmowi.Przyjmuj¹c za podstawê dzia³ania takie w³aœnie stano-wisko, tow.Gomu³ka w dniu 15 grudnia 1970 r.o godz.9.00 wyda³ znanepolecenie o u¿yciu znacznych si³ wojskowych i prawie oddawania strza-³Ã³w przy u¿yciu ostrej amunicji przez si³y wydzielone do zaprowadzeniaporz¹dku.Dla decyzji podjêtej przez tow.Gomu³kê o u¿ywaniu przez si³y wy-dzielone do zaprowadzenia porz¹dku ostrej amunicji, s³usznie przyjê³a siênazwa rozkazu.Zarówno bowiem pod wzglêdem faktycznym, jak i formal-nym decyzja ta w pe³ni takim warunkom odpowiada³a.W ka¿dym zaœ raziekierownictwa MSW i MON musia³y j¹ w taki sposób traktowaæ.Poleceniew omawianym przedmiocie posiada³o bowiem moc decyzji partyjno-pañst-wowej o charakterze polityczno-prawnym, wydanej na najwy¿szym szcze-blu partyjno-pañstwowym i przez to podlegaj¹cej bezwarunkowemui natychmiastowemu wykonaniu.Za s³usznoœci¹ powy¿szych twierdzeñ przemawia tak¿e szczególny trybwydania tej decyzji oraz szczególne okolicznoœci, jakie towarzyszy³yprzekazywaniu jej do realizacji, a mianowicie:1.Przekazanie do wykonania decyzji nast¹pi³o w trybie nag³ym w saliposiedzeñ Biura Politycznego.2.Decyzjê tê przekaza³ osobiœcie b.I sekretarz KC PZPR, a wiêc najwa¿-niejsza osoba w pañstwie.3.Czyni³ to w obecnoœci kilku cz³onków Biura Politycznego i SekretariatuKC PZPR, którzy milcz¹co potwierdzali swój udzia³ w podjêciu tejdecyzji i tym samym jej aprobatê.4.Wœród obecnych tam osobistoœci znalaz³ siê tak¿e przewodnicz¹cy RadyPañstwa, a wiêc przewodnicz¹cy szczególnego organu pañstwowego,piastuj¹cego miêdzy posiedzeniami Sejmu w³adzê ustawodawcz¹.5.Obecny by³ tak¿e premier rz¹du, któremu minister spraw wewnêtrz-nych i minister obrony narodowej, jako cz³onkowie Rady Ministrów,s³u¿bowo podlegaj¹.Stwierdziæ nale¿y, ¿e w toku wykonywania przez si³y wydzielone dozaprowadzenia porz¹dku tej decyzji, rola i postawa organów MO, SBi organów wojskowych by³a wysoce dojrza³a.Znalaz³o to wyraz miêdzyinnymi w tym, ¿e d¹¿ono do maksymalnego ograniczenia negatywnychskutków wydanej przez tow.Gomu³kê decyzji.W zwi¹zku z tym podej-mowano szereg ró¿nych œrodków, a m.innymi nastêpuj¹ce:1.Pomimo ogólnego upowa¿nienia do u¿ywania broni pododdzia³y si³wydzielonych do zaprowadzenia porz¹dku nie u¿ywa³y broni maszynowej,bêd¹cej na wyposa¿eniu czo³gów i transporterów opancerzonych, mimo ¿eszereg tych pojazdów by³o atakowanych i podpalanych przez t³um.Oddawano strza³y wy³¹cznie z broni osobistej, pozostaj¹cej na indywidual-nym wyposa¿eniu funkcjonariuszy MO, SB i ¿o³nierzy, przy tym w zdecy-dowanej iloœci przypadków, strza³y ostrzegawcze do góry.2.Tow.Gomu³ka zaleci³, aby po ostrze¿eniach g³osem i oddaniu salwyw górê, nastêpnie strzelaæ w nogi.Kierownictwo MON natomiast wprowa-dzi³o dodatkowe zabezpieczenie, które polega³o na tym, ¿e nakazano posalwie ostrzegawczej w górê, strzelaæ najpierw pod nogi, a dopiero gdy tookazaæ by siê mog³o bezskuteczne — celowaæ w nogi.3.Absolutnie nie wykorzystywano szerokiej mo¿liwoœci u¿ywaniaostrej amunicji w wielu sytuacjach gro¿¹cych powa¿nym niebezpieczeñst-wem dla cz³onków si³ wydzielonych do zaprowadzenia porz¹dku.4.Dzia³aj¹c w œcis³ym porozumieniu z sekretarzami KW oraz w³adzamiadministracji terenowej, organy wojskowe czyni³y wszystko, aby niedopuœciæ do wejœcia wojska w sytuacjê konfliktow¹, co poza rejonemWybrze¿a uda³o siê skutecznie zrealizowaæ.5.Niezwykle szybko, jak na ówczesne istniej¹ce warunki, skierowanodo sta³ych miejsc postoju wszystkie zwi¹zki taktyczne i oddzia³y wojskowe.Tego rodzaju dzia³anie z jednej strony umo¿liwi³o natychmiastowe niemalodtworzenie wszystkich elementów systemu gotowoœci obrony naszegopañstwa, a z drugiej — stworzy³o warunki do szybkiej zmiany klimatuspo³eczno-politycznego oraz spowodowa³o z³agodzenie spo³ecznych napiêæi ogólne odprê¿enie.Je¿eli chodzi o dzia³alnoœæ organów MSW nadto dodaæ nale¿y, ¿ew czasie wydarzeñ grudniowych znajdowa³y siê one pod presj¹ ze stronyówczesnego I sekretarza KC PZPR tow.Gomu³ki i b.sekretarza KC PZPRtow.Kliszko, którzy usi³owali wp³ywaæ na spotêgowania ostroœci i bez-wzglêdnoœci dzia³ania tych organów.W tym kontekœcie na uwagê zas³uguje okolicznoœæ, ¿e przebywaj¹cyw Trójmieœcie w czasie wydarzeñ wiceministrowie MSW towarzyszeSzlachcic i S³abczyk, w miarê swych mo¿liwoœci, starali siê minimalizowaæi ograniczaæ agresywnoœæ i bezkompromisowoœæ otrzymanych zw³aszczaod tow.Kliszki poleceñ, dziêki czemu zdo³ano zapobiec pog³êbieniui zwiêkszeniu zaistnia³ej tragedii.Chodzi miêdzy innymi o doprowadzeniedo zaniechania realizacji koncepcji tow.Kliszki wprowadzenia si³¹ wojskai milicji do Stoczni im.Lenina oraz do wywiezienia poza rejon Trójmiastaprzy u¿yciu si³y mieszkañców hoteli robotniczych.Na marginesie wspomnieæ nale¿y, ¿e organy MO nie w pe³ni by³yprzygotowane zarówno pod wzglêdem technicznym, jak i szkoleniowym dozabezpieczenia porz¹dku i bezpieczeñstwa, innymi sposobami poza stoso-waniem pa³ek oraz u¿ywaniem broni palnej.Tak wiêc w kwestii u¿ycia broni przez si³y wydzielone do zaprowadza-nia porz¹dku w czasie wydarzeñ grudniowych na Wybrze¿u, stwierdziænale¿y, co nastêpuje:Istota sprawy sprowadza siê do wskazania czynników i osób, ponosz¹-cych odpowiedzialnoœæ za doprowadzenie do takiej sytuacji politycz-no-spo³ecznej, w której kwestiê u¿ycia broni uznano za nieuchronn¹.Skorobowiem na mocy generalnej decyzji tow [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]