[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Œwiat to napisana boska rêk¹ ksiêga, w której ka¿da istota jest s³owem, pe³nymukrytego sensu.„Wszelkie stworzenie jest cieniem prawdy i ¿ycia" (Ho­noriusz zAugustodunum).Ró¿a, go³¹b, szlachetny ka­mieñ — s¹ to wszystko nader wa¿nesymbole religijne.Lew jest symbolem ewangelisty œw.Marka, orze³ — œw.Jana, cz³owiek — œw.Mateusza, cielec — œw.£u­kasza.Ale wszystkie te istoty s¹ równoczeœniesymbo­lami Chrystusa w czterech decyduj¹cych momentach jego ¿ycia: Jezus —„zrodzony jako cz³owiek, zmar³ ja­ko cielec ofiarny, zmartwychwsta³ jako lew,poszybo­wa³ jako orze³".Te same istoty s¹ te¿ symbolami cnót ludzkich.Symbol, zdaniem Hugona od œw.Wiktora (XII wiek), to po³¹czenie formwidzialnych w celu demon­strowania rzeczy niewidocznych.Ale „demonstrowa­nie",o jakim mówi Hugon, nie jest w³aœciwie ani do­wodem, ani objaœnieniem, i wogóle nie stanowi prze­ciwstawienia i objaœnienia pojêæ, lecz jest bezpoœrednimwyra¿eniem rzeczywistoœci, której nie mo¿na obj¹æ ro­zumem.1 Jak z tego wynika,symbolizm w œredniowie­czu wcale nie by³ tylko ja³ow¹ igraszk¹ umys³u.Prze­dewszystkim, jak to podkreœla³ P.Bicilli, rzeczy „nie zwyczajnie mog¹ s³u¿yæjako symbole, nie my wk³a­damy w nie symboliczn¹ treœæ; one s ¹ symbolami, ipoznanie ich sprowadza siê po prostu do odkrycia ich istotnej treœci".2 Takwiêc symbol nie jest czymœ su­biektywnym, ale obiektywnym, ogólnoznacz¹cym.Dro­ga do poznania œwiata prowadzi przez zrozumienie sym­boli, ich ukrytegosensu.Symbolizm œredniowieczny stanowi wiêc œrodek intelektualnego opanowaniarze­czywistoœci.Dlaczego jednak „rozumienie" przybra³o tak¹ w³a­œnie formê? Wynika³o to byæmo¿e st¹d, ¿e œwiat nie by³ postrzegany w ruchu i rozwoju, jego fundamentyzdawa³y siê byæ niewzruszone.Nie czas, lecz wiecznoœæ stanowi³a kategoriêokreœlaj¹c¹ œwiadomoœæ, gdy¿ czas by³ miernikiem ruchu, podczas gdy wiecznoœæoznacza­³a trwa³oœæ.Zmiany, jeœli nastêpuj¹, s¹ tylko powierz­chowne, przyczym nowe rzadko zyskuje aprobatê.Sko­ro ^ wiêc problemy zmiennoœci niedominowa³y w psy­chice ludzi œredniowiecznych, to zwi¹zki miêdzy zja­wiskaminie stanowi³y dla nich zespo³u przyczyn i skutków, które nale¿a³oby zbadaæ isprawdziæ.Naj­prawdopodobniej œwiat widzieli jako jednoœæ, której czêœci s¹po³¹czone symbolicznymi analogiami.Dlatego te¿ wyjaœnienie przyczynoweodgrywa³o drugorzêdn¹ [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]