[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.By³a „nie tkniêt¹ dziewic¹", niczyj¹ ¿on¹;jednak¿e niektóre opowieœci ³¹cz¹ j¹ czêsto ze stryjem Posejdonem i jakkolwiekoficjaln¹ ma³¿onk¹ Posejdona by³a pani labiryntu z_ Krety, bratanicê Atenê mia³za kochankê.Potem Zeus zbli¿y³ siê do innych bogiñ, ale ich dzieci nie mia³y odpowiednichkwalifikacji, ¿eby wejœæ do olimpijskiego krêgu.Przy­stêpuj¹c z premedytacj¹do powo³ania na œwiat mêskiego potomka, Zeus zwróci³ siê do jednej ze swoichsióstr.Najstarsza, Hestia, by³a, jak mówiono, kimœ w rodzaju pustelnicy - mo¿ezbyt stara lub zbyt chora, by staæ siê obiektem ma³¿eñskiej aktywnoœci - wiêcZeus nie musia³ wiele wyjaœniaæ, gdy skierowa³ swoj¹ uwagê na Demeter, œred­ni¹siostrê, boginiê urodzajów.Lecz zamiast syna urodzi³a mu córkê, Persefonê,która poœlubi³a swojego stryja Hadesa i panowa³a razem z nim nad œwiatempodziemi.Rozczarowany, ¿e nie urodzi³ siê syn, Zeus zaapelowa³ do innej bogini opociechê i mi³oœæ.Z Harmoni¹ mia³ dziewiêæ córek.Potem Leto urodzi³a mu córkêi syna - Artemidê i Apolla - dzieci te od razu zosta³y przyjête do gronag³Ã³wnych bóstw.Apollo, pierworodny syn Zeusa, by³ jednym z najwiêkszych bogów helleñskiegopanteonu, dr¿eli przed nim zarówno ludzie, jak i bogowie.Przedstawia³ iwyjaœnia³ œmiertelnikom wolê swojego ojca, Zeusa, by³ zatem autorytetem wkwestiach norm religijnych i kultu œwi¹tynnego.Jako reprezentant prawmoralnych i boskich wzywa³ do oczyszczenia i doskona³oœci duchowej, a tak¿efizycznej.Drugim synem Zeusa, urodzonym przez boginiê Majê, by³ Hermes, patron pasterzy,opiekun stad i trzód.Mniej wa¿ny i nie tak potê¿ny, jak jego brat Apollo,bli¿szy by³ ludzkim sprawom; jemu przypisywano ka¿dy uœmiech szczêœcia.Jakorozdawca dóbr zosta³ bóstwem opiekuñ­czym handlu, patronem kupców ipodró¿ników.Jednak mit i epika przedstawiaj¹ go przede wszystkim w rolipos³añca bogów, herolda Zeusa.Pobudzony koniecznoœci¹ podtrzymania pewnych tradycji dynas­tycznych, Zeuswci¹¿ domaga³ siê od swych sióstr syna.Tym razem zwróci³ siê do najm³odszejHery.Poœlubiaj¹c j¹ wed³ug rytua³Ã³w œwiê­tego ma³¿eñstwa, Zeus obwo³a³ j¹królow¹ bogów, bogini¹ matk¹.Ich ma³¿eñstwo zaowocowa³o synem Aresem i dwiemacórkami.Wstrz¹­sane by³o jednak ustawicznymi zdradami ze strony Zeusa, atak¿e, jak kr¹¿y³y pog³oski, ze strony Hery, co rzuca cieñ i poddaje ww¹tpliwoœæ prawoœæ pochodzenia nastêpnego syna, Hefajstosa.Ares zosta³ od razu w³¹czony do dwunastu g³Ã³wnych bogów Olimpu.Powierzono mustanowisko zastêpcy Zeusa.By³ bogiem wojny, przy­pisywano mu udzia³ wewszelkich rzeziach; a jednak daleko mu by³o58 59do niezwyciê¿onoœci - gdy w wojnie trojañskiej stan¹³ do walki po stronieTrojan, otrzyma³ ranê, jak¹ tylko Zeus móg³ wyleczyæ.Hefajstos natomiast musia³ sobie wywalczyæ drogê na szczyt Olimpu.By³ bogiemtwórczoœci, ognia kuŸni, uwa¿ano go za patrona sztuki metalurgii.Ten boskirzemieœlnik wytwarza³ zarówno praktyczne, jak i magiczne przedmioty dla bogów iludzi.Legenda mówi, ¿e urodzi³ siê u³omny i dlatego zosta³ wyrzucony preczprzez rozz³oszczon¹ mat­kê, Herê.Wed³ug innej i bardziej wiarygodnej wersjiHefajstosa prze­pêdzi³ Zeus, który pow¹tpiewa³ w swe ojcostwo.Hefajstos jednaku¿y³ swoich magicznych, kreatywnych mocy i zmusi³ Zeusa do tego, by udzieli³ mumiejsca wœród wielkich bogów.Legenda relacjonuje te¿, ¿e pewnego razu Hefajstos skonstruowa³ niewidzialn¹sieæ, która mia³a spaœæ na ³Ã³¿ko jego ¿ony, gdyby ogrza³ je sw¹ obecnoœci¹kochanek.Móg³ potrzebowaæ takiego zabezpiecze­nia, poniewa¿ jego ¿on¹ by³aAfrodyta, bogini mi³oœci i piêknoœci.Nie ma w tym nic dziwnego, ¿e snuto wokó³niej mnóstwo romansowych opowieœci; w wielu z nich uwodzicielem by³ Ares, bratHefajstosa.(Jednym z rezultatów tego nieprawego romansu by³ Eros, bógmi³oœci.)Afrodyta zosta³a przyjêta do olimpijskiego krêgu, a okolicznoœci jej przyjêciarzucaj¹ œwiat³o na nasz temat.Nie by³a siostr¹ Zeusa ani jego córk¹, a jednaknie da³o siê jej ignorowaæ.Przyby³a z azjatyckich wybrze¿y Morza Œródziemnego,le¿¹cych naprzeciw Grecji (drog¹ przez Cypr, wed³ug greckiego poety Hezjoda); iroszcz¹c pretensje do wielce staro¿ytnego pochodzenia przypisa³a swojeprzyjœcie na œwiat genitaliom Uranusa.Genealogicznie wyprzedza³a wiêc Zeusa ojedno pokolenie, bêd¹c (jak gdyby) siostr¹ jego ojca i wcieleniemskast­rowanego antenata bogów (il.22).Afrodyta zatem musia³a zostaæ przyjêta do olimpijskiego grona.Alenajwidoczniej jego sk³ad okreœla³a nieprzekraczalna liczba dwanaœcie.Rozwi¹zanie by³o pomys³owe: dodaæ jeden i odj¹æ jeden.Odk¹d Hades otrzyma³królestwo œwiata podziemi, nie pojawia³ siê wœród wielkich bogów na Olimpie.Wtym ekskluzywnym krêgu dwunastu bogów powsta³ zatem wakat, zachwycaj¹co dogodnydo objêcia przez Afro­dytê.Okazuje siê te¿, ¿e liczba dwanaœcie by³a wymogiem obowi¹zuj¹cym w obie strony:bogów olimpijskich nie mog³o byæ wiêcej ni¿ dwunastu, lecz nie mog³o byæ ichtak¿e mniej.W sposób oczywisty wskazuj¹ na to okolicznoœci, jakie doprowadzi³ydo w³¹czenia Dionizosa do olim­pijskiego krêgu.By³ synem Zeusa, urodzonymprzez Semele, córkê Zeusa.Dionizosa trzeba by³o ukryæ przed gniewem Hery,zosta³ wiêc wys³any do dalekich krain (dotar³ nawet do Indii).Gdzie tylko siêIl.22Il.23I1.2460 61pojawi³, rozpowszechnia³ uprawê winoroœli i metodê wyrobu wina.Tymczasem naOlimpie znów powsta³ wakat.Hestia, najstarsza siostra Zeusa, s³aba i wiekowa,zosta³a usuniêta z krêgu dwunastu bogów.Wtedy Dionizos powróci³ do Grecji ipozwolono mu wype³niæ lukê, Bogowie olimpijscy byli znów w komplecie.Jakkolwiek grecka mitologia nie wypowiada³a siê wyraŸnie na temat pochodzeniacz³owieka, legendy i tradycje przypisywa³y bogom wyda­nie na œwiat królów iherosów.Ci pó³bogowie tworzyli wiêŸ miêdzy ludzkim przeznaczeniem - ciê¿k¹prac¹ dnia powszedniego, uwarun~ kowaniem materialnym, plagami, chorobami,œmierci¹ - a z³ot¹ prze­sz³oœci¹, kiedy ziemiê przemierzali tylko sami bogowie [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]